گفتگو با شبکه های تلویزیونی خارجی و عوامل موجهه آن!

چندی پیش وقتیکه خبرنگار شبکه آمریکائی سی بی اس از احمدی نژاد رئیس جمهور کشورمان پرسید چرا شما ماهواره را ممنوع کرده اید ایشان پاسخ داد: " نه، [ماهواره] در ایران به اون شکل ممنوع نیست. این مصوبه مجلس بوده اما اکثریت مردم ایران اتفاقاً از ماهواره خیلی وسیع استفاده می کنند و برخوردی هم صورت نگرفته است، شما می‌توانید بروید ببینید."!

اگر از مخدوش و خلاف واقع بودن قسمتی از ادعای مذکورصرفنظر نمائیم ،واقعیت این است که چون صدا و سیمای جمهوری اسلامی برخلاف اصل 175 قانون اساسی از یک رسانه ملی به یک رسانه تک صدائی تنزل یافته و به عنوان تریبون و بلندگوی انحصاری بخشی از قدرت حاکم و توجیه کننده رفتارهای آنان عمل می کند ،با وصف غیر قانونی بودن استفاده از ماهواره در ایران و عزم و تلاش جدی مقامات مسئول برای جمع آوری دیش ها و رسیورها ، بهره مندی وسیع مردم ایران از برنامه های متنوع ماهواره ای یک واقعیت غیر قابل انکار است تا آنجاکه چندی قبل ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما نیز اعلام کرد که " 30 درصد مردم به هزاران شبکه ماهواره ای دسترسی دارند."!

پرواضح است که بخش قابل توجهی از برنامه هائی که در شبکه های مختلف ماهواره ای پخش می شود ،چنان مستهجن ،مخرّب و ضد فرهنگی است که اکثر کشورهای جهان را به فیلتر کردن آنها وادار کرده است اما این همه واقعیت نیست و هر کس که بخواهد می تواند از برنامه های مفید و متنوع و آموزنده این تکنولوژی نیز برخوردار شود.

 مسئولان جمهوری اسلامی نیز خود بخوبی واقفند که خانواده های شریف ایرانی بعید است میل و علاقه ای نسبت به مشاهده برنامه های مستهجن از خود نشان دهند .در موارد بسیار نادر و استثنائی نیز این قبیل برنامه ها براحتی از طریق ویدئو و یا اینترنت دست یافتنی است و با ممنوعیت ماهواره نمی توان مانع از دیدن چنین برنامه هائی شد.  

بنابراین بنظر می رسد که در کشور ما آنچه که بیش از همه اسباب نگرانی بعضی از مقامات مسئول را در رابطه با ماهواره فراهم ساخته ،برنامه های خبری و سیاسی ای است که بعضی از شبکه های فارسی زبان در خارج از کشور پخش می کنند که از این میان می توان به شبکه های لس آنجلسی و بویژه صدای آمریکا اشاره کرد.

اخیرا شبکه تلویزیونی فارسی‌ زبان بی.بی.سی نیز با کادر خبری و فنّی ورزیده خود و بصورت کاملا حرفه ای به جمع شبکه های فوق پیوسته است که بدلیل پخش برنامه‌های متنوع خود بنظر می رسد که بزودی طیف وسیعی از تماشگران ایرانی را بخود جذب خواهد کرد. تفاوت این شبکه با شبکه های فارسی زبان دیگری که خارج از کشور فعالیت می کنند ،علاوه بر تازگی و جذابیت های فنّی ،تصویری و خبری آن ،دراین است که برخلاف بسیاری از شبکه های فارسی زبان تلاش می کند تا با رعایت دقت و صحت نسبی در اخبار پخش شده ،بصورت هوشمندانه ای وانمود کند که کاملا مستقل و بی طرف می باشد تا بدینوسیله ضمن جذب مخاطبین بیشتر با آنها ارتباط بهتری فراهم کرده و به اهداف رسانه ای خود نائل آید!

اما نکته ای که در این میان درخور توجه است ،ناظر به برقراری ارتباط دوسویه برخی از مخاطبین ایرانی با شبکه های موصوف است ،به این معنا که تعداد قابل توجهی از هموطنان داخل کشور با مجریان شبکه های تلویزیونی خارج از کشور تماس برقرار کرده و دیدگاههای خود در مورد مسائل گوناگون را با آنان بازگو می کنند. در این بین عده بسیار معدودی با وجود آگاهی از کنترل هرگونه ارتباط تلفنی با رسانه های خارجی و پیامدهای احتمالی ناشی از آن ،با رسانه های یاد شده تماس برقرار کرده و به بیان دیدگاههائی می پردازند که طرح بسیاری از آنها در رسانه های داخلی ناممکن است!

در این میان و حداقل در فاصله زمانی دو ماه گذشته که بنده نیز در جهت تائید نظر احمدی نژاد مانند [اکثریت مردم ایران] گاه و بیگاه برنامه ها و میزگردهای سیاسی بعضی از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان را مشاهده می کنم ،باین نتیجه رسیده ام که ارتباط افرادی که بصورت سازمان یافته و هدایت شده به عنوان مدافع دولت از داخل کشور با رسانه های مذکور بویژه برنامه های مختلف صدای آمریکا و بی بی سی تماس برقرار کرده و بدون توجه به هزینه های مادی آن با تعصب عجیبی به جانبداری از عملکرد دولت می پردازند ،بیش از کسانی است که از داخل ایران با هراس و دغدغه به طرح دیدگاههای انتقادی خود مبادرت می ورزند و این در حالیست که پس از گفتگوی پیرموذن نماینده سابق اردبیل در مجلس شورای اسلامی با صدای آمریکا ،مصاحبه او با این رسانه با واکنش های تندی از سوی وزرای اطلاعات و کشور مواجه شد تا آنجا که وزیر اطلاعات در جمع خبرنگاران این مصاحبه‌ را خیانت خوانده و گفت: "وزارت اطلاعات باید این مسئله را پیگیری کند و این مسئله را پیگیری خواهد کرد و از این‌گونه اقدامات قطعا نمی‌گذرد .این‌گونه اظهار نظرها با یک شبکه‌ بیگانه نه در شأن یک فرد عادی و معمولی و نه در شأن فردی با این جایگاه است."؛

مصطفی پورمحمدی وزیر کشور وقت نیز در جمع خبرنگاران با اشاره به گفت‌وگوی پیرموذن با شبکه صدای آمریکا گفت: «تجربه نشان داده است خیانت افرادی که شان ملت و جایگاه آنها را درک نکرده‌اند، هیچ تاثیری در اراده‌ ملت ندارد و مردم با حرکت خود و ابراز دیدگاه‌هایشان به این افراد نشان خواهند داد که ملت ایران ایستاده و شاهد آن خواهید بود.»

از طرفی در پی راه اندازی شبکه تلویزیونی فارسی زبان بی بی سی ،وزیر اطلاعات در گفتگو با خبرنگاران گفت  : "این شبکه [بی.بی.سی] را مناسب برای امنیت کشور نمی دانیم و اقدامات لازم را در خصوص آن انجام خواهیم داد."(1) وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز فعالیت دفتر این شبکه را غیر قانونی عنوان و وزارتخانه متبوع وی هم نسبت به همکاری برخی از افراد با این شبکه که آنها را «معلوم‌الحال» می خواند ،هشدار داده و تاکید کرد که دفتر شبکه بی.بی.سی فارسی در تهران حق فعالیت ندارد.   

حال نظر به موارد فوق ذکر چندنکته را در خور توجه و تامل می دانم:

یک- با وجود تهدیدات وزرای اطلاعات ،کشور و فرهنگ و ارشاد و خیانت تلقی کردن گفتگو با شبکه های بیگانه از سوی آنها ،برخی از شهروندان ایرانی که از بیان دیدگاههای انتقادی خود در رسانه ملی محرومند برای طرح نقطه نظرات خود چنان احساس نیاز می کنند که خطرات احتمالی تماس با رسانه های خارجی را بجان می خرند تا به هرنحو ممکن دیدگاه های خود را ظهور و بروز دهند.

با توجه باینکه طبق اصل 175 قانون اساسی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تامین گردد و نیز بموجب اصل 24 همین قانون نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزاد هستند ،بنابراین طرح دیدگاههای انتقادی به تنهائی نه تنها عنوان مجرمانه ندارد بلکه یک نیاز انسانی و پیش نیاز جلوگیری از فساد و استبداد و مبارزه با اختناق است و لذا در بدو امر بنظر می رسد که مقامات مذکور طرح دیدگاههای انتقادی از طریق بعضی از رسانه های خارجی را خیانت تلقی می کنند باین اعتبار حتی اگر برخلاف قانون و به پیروی از وزرای کشور و اطلاعات برای طرح دیدگاههای انتقادی از رسانه های خارجی هم عنوان مجرمانه مستقلی قائل شویم ،در این صورت فعل اشخاصی که با نادیده گرفتن قانون اساسی و تحدید آزادی بیان در رسانه ها و بویژه صدا و سیما و محروم کردن منتقدین از طرح دیدگاههای خود در رسانه های داخلی ، سبب روی آوردن آنها به رسانه های خارجی و به تعبیر وزرای اطلاعات و کشور مرتکب خیانت می شوند ،مصداق "سبب قویتر از مباشر" هستند!  

دو- بموجب ماده 2 قانون مجازات اسلامی تنها هر فعل یا ترک فعلی که درقانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود و حتی بر اساس فتوای بنیانگذار انقلاب قضات ماذون نیز حق تعیین کیفر و تعزیر اشخاص را برای اعمالی که قانونا کیفری از برای آنها مقرر نشده است ندارند.(2) همچنین مطابق با نظریه ?/???? مورخ ????/??/?? ا . ح . ق "فعل یا ترک فعل را که در قوانین و مقررات جاری صریحا جرم محسوب نشده است نمی توان جرم دانست و لذا اظهارات وزرای اطلاعات و کشور در مورد خیانت شمردن اقدام پیرموذن فاقد وجاهت قانونی است و اساسا با توجه به قوانین حاکم ،گفتگو با رسانه های خارج از کشور را نمی توان جرم بحساب آورد و برای تحقق جرم خیانت لازم است عناصر متشکله آن محقق شود.

 سه- اگر طبق اظهارات وزرای اطلاعات و کشور ،گفتگو با رسانه های خارجی را جرم تلقی نمائیم این پرسش مطرح می شود که آیا اقدام سازمان یافته افرادی که با رسانه های مورد اشاره تماس برقرار کرده و با اشتیاق وصف ناپذیری به حمایت از دولت می پردازند هم جرم محسوب می شود یا خیر ؟ آیا گفتگوی بعضی از مقامات و مسئولین جمهوری اسلامی با شبکه های سی ان ان و بی بی سی و دیگر رسانه های خارجی هم جرم به شمار می آید یا خیر؟ اگر جرم است چرا این افراد تحت تعقیب قرار نمی گیرند و یا حداقل نسبت به عملکرد آنها اعتراضی صورت نمی گیرد؟ از این گذشته با توجه باینکه شبکه هائی مانند "سی بی اس" و "سی ان ان" و یا "فاکس نیوز" هم نمی توانند در پخش برنامه های خود منافع ملی آمریکا را نادیده بگیرند و هر یک بنحوی در جهت تامین منافع کشورشان حرکت می کنند در این صورت میان این شبکه ها و "صدای آمریکا" چه تفاوت اساسی وجود دارد؟ اگر شبکه های مذکور نیز برنامه های خود را بزبان فارسی پخش می کردند در این صورت آیا گفتگو با این شبکه ها باز هم مجاز بود؟

وانگهی با وجود اینکه بموجب بخشنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر گونه نقل قول نشریات رسمی کشور از رسانه هائی که مجوز لازم از وزارت ارشاد را کسب نکرده اند ممنوع است و علیرغم اینکه وزیر اطلاعات فعالیت شبکه بی.بی.سی را مخلّ امنیت کشور دانسته است ،چرا نشریات وابسته به دولت از جمله خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران(ایرنا) قسمتی از نتایج نظرسنجی شبکه تلویزیونی بی بی سی را که همسو با خواست دولت می باشد ،با آب و تاب پوشش خبری داده است!؟(3)

در پاسخ به پرسش های فوق تنها توجیهی که می توان ارائه کرد این است که ادعا شود تعریف و تمجید از مسئولان کشور در هر جائی و با توسل به هر وسیله ای مجاز و از عوامل موجهه جرم است ولاغیر!!

 زیرنویس:

25/10/871-ایرنا
2- نظریه  ?/???? مورخ ????/??/? ا . ح . ق

 3-ایرنا 25/10/